OPIEKA NAD STARYMI POMNIKAMI

Z inicjatywy Małgorzaty Wolszczak, mieszkanki Zwolenia, która zwróciła się z prośbą do Towarzystwa Miłośników Miasta Zwolenia imienia Jana Kochanowskiego o objęcie opieką najstarszych pomników zwoleńskiego cmentarza grzebalnego, Towarzystwo przyjęło inicjatywę i w tym roku postanowiło zaopiekować się kilkoma pomnikami wskazanymi przez Panią Małgorzatę i przedstawić krótką charakterystykę grobów w oparciu o publikację „Stary zwoleński cmentarz grzebalny” autorstwa Zbigniewa Lesisza, Ireny i Stanisława Musielewiczów oraz aktualne fotografie Wiktora Kniecia.

Zarząd TMMZ podjął decyzje o utworzeniu Społecznego Komitetu Opieki nad Najstarszymi Pomnikami Zwoleńskiego Cmentarza Grzebalnego. Zapraszamy osoby, które zechcą włączyć się w prace Komitetu do współpracy, nad utworzeniem planu długoterminowych działań związanych z poprawą stanu nagrobków i systematycznej  opieki.

Maria Kotowska zm. 1862 r.

Grób Marii Kotowskiej

Grób rodziny Musielewiczów – Katarzyny i Wincentego,  rodziców  Stanisława pierwszego burmistrza po odzyskaniu przez Zwoleń praw miejskich.

Grób rodziny Popkiewiczów  – zmarłych w wieku dziecięcym. Ignacy-Marian, żył lat 3, Jan żył lat 4, Leokadia żyłą 6 miesięcy, Marianna żyłą 1 miesiąc, Janina żyłą 2 lata.

Grób  zbiorowy rodziny Zagrodzkich. Spoczywa w nim, Józef Hipolit Zagrodzki, zasłużony dla Zwolenia. Prowadził aptekę po śmierci poprzedniego właściciela –  teścia Koczwarskiego. Apteka mieściła się w budynku obecnie funkcjonującej Miejsko Gminnej Biblioteki Publicznej na ulicy wówczas Puławskiej. Był zaangażowany w sprawy  społeczne i kulturalne miasta Zwolenia. Był  filantropem, interesował się losem biednych rodzin zwoleńskich i bardzo je wspierał. Pomagał w zdobyciu stypendium dla studiującej młodzieży  pochodzącej ze Zwolenia. Uczestniczył w organizowaniu Ochotniczej Straży Pożarnej. Pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Kredytowego, które po I wojnie światowej przekształciło się w Bank Ludowy. Własnym kosztem wybudował obok wejścia na cmentarz murowany domek dla dozorcy cmentarza (w póżniejszym czasie  przebudowany na kaplicę cmentarną).W 1925 roku ufundował przy szosie do Puław pomnik królowej Jadwigi. Zmarł 25 maja 1938 roku w wieku 93 lat.

Grób rodziny Zagrodzkich

Grób Wacława Czaplińskiego herbu „Drogosław” dziedzica majątku w Sycynie. Wacław przez małżeństwo z Janiną z Morzkowskich herbu „Ślepowron” wszedł w posiadanie dworu i majątku w Sycynie. Na własny koszt ogrodził murem starą część cmentarza Zwoleńskiego. Utwardził drogę z Sycyny do Zwolenia. Zmarł w 1903 roku mając 62 lata.

Dwa bliźniacze nagrobki – jeden rodziny Karczewskich,  herbu „Jasieńczyk”, drugi rodziny Dzierzbickich   herbu „Starża”. Karczewscy i Dzierzbiccy byli ze sobą spokrewnieni. Pierwszy – pod nagrobkiem tym pochowani są dziedzice majątku w Strykowicach Górnych. Spoczywa tu Joachim dziedzic, skolonizował swój majątek w wyniku tego powstały wsie Strykowice Górne, Helenówka  i inne. Drewnem ze swojego lasu jak i finansowo wspierał budowę Domu Ludowego w Zwoleniu. Zmarł 12.01.1907r. Stanisław syn poprzedniego był kolejnym dziedzicem do roku 1945. W ramach ,  reformy został wydziedziczony z majątku. Zmarł w 1947 roku. Joachim i Stanisław byli długoletnimi sędziami pokoju w Zwoleniu. Helena żona Stanisława w latach 1945 do 1947 wykładała język francuski i niemiecki w gimnazjum w Zwoleniu. Zmarła w Zwoleniu i tu została pochowana. W drugim grobowcu spoczywa Kazimierz Dzierzbicki. Kierował budową szkoły rolniczej w Zwoleniu i od chwili jej uruchomienia do 1939 roku był jej kierownikiem. Współpracował z ruchem ludowym. W okresie okupacji współpracował z BCH. W jego domu mieściła  się skrzynka kontaktowa organizacji. Syn jego Bogdan inż. chemik tu pochowany pracował na budowie  Zakładów  Azotowych w Puławach.

Jeden ze starszych nagrobków na zwoleńskim cmentarzu – pochowano tu Józefa Dójkę.

Kwatera rodziny Jagminów. Spoczywają tu  Kalikst, Franciszka, Zofia, Maria, i Julia. Marian Jagmin był właścicielem folwarku w Ludwikowie. Od najmłodszych lat związany był z ruchem niepodległościowym. Bardzo zaangażowany w działalności oświatowej, był prezesem dozoru szkolnego. Był sędzią pokoju dla kilku gmin. Jako działacz  społeczny znany był  na terenie powiatu kozienickiego. W 1920 roku brał udział w wojnie z bolszewikami. Po wojnie był członkiem komisji sanitarnej, weterynaryjnej i pożarniczej przy sejmiku powiatowym w Kozienicach. Pracował w dozorze szkolnym, pożarnictwie, kółkach rolniczych. Łącznie czynnie działał w 30 różnych organizacjach społecznych. Podczas wojny należał  do AK pod pseudonimem „Domejko”, współpracował z komendą obwodu i placówką nr 3. Za  działalność odznaczony złotym krzyżem zasługi. Po wojnie stracił  folwark w Ludwikowie. Zamieszkał w Zwoleniu, utrzymywał się dzięki pomocy ludności wiejskiej. Zmarł 27.X.1960roku.

Pomnik wzniesiony staraniem Stanisławy Jaglińskiej

Nagrobek Janeczki Sunderland, córki adwokata i notariusza zwoleńskiego, zmarłej podczas epidemii  tyfusu. Rodzina Sunderlandów  mieszkała w Zwoleniu około 3 lat.

Nagrobek Stanisława Matulewicza zmarłego w 1912 roku, ostatniego dziedzica majątku ziemskiego „starostwa zwoleńskiego” oraz długoletniego sędziego pokoju dla Zwolenia i okolicznych gmin. Zasłużył się dla społeczeństwa Zwolenia w szerzeniu kultury, oświaty i patriotyzmu. Wspierał działalność teatru amatorskiego. Był jednym z inicjatorów zorganizowania straży pożarnej, której był przez 13 lat komendantem.

Płyta nagrobna Stanisława Matulewicza

Nagrobek ks. Proboszcza Aleksandra Bąkowskiego i jego siostrzenicy. Ksiądz Bąkowski był niestrudzonym społecznikiem i krzewicielem kultury w Zwoleniu w okresie nasilonej rusyfikacji. Z jego inicjatywy odnowiona została kaplica Kochanowskich będąca w ruinie. Zaangażowany w pomoc mieszkańcom w zwalczanie epidemii cholery panującej w mieście.

Nagrobek ks. Aleksandra Bąkowskiego